16 października (w sobotę) o godz. 19.00 w kościele św. Urbana w Roczynach odbyło się historyczne, niezwyczajne wydarzenie – koncert „Radość Miłosierdzia”, opracowane ponownie na orkiestrę, chór i solistów przez Jana Kantego Pawluśkiewicza na szczególne święto – Dzień Papieża Jana Pawła II oraz dzień odsłonięcia i uruchomienia w roczyńskim kościele organów przekazanych w darze od miasta Landgraaf (Holandia). Teksty utworu, autorstwa Leszka Aleksandra Moczulskiego powstały z inspiracji lekturą drugiej encykliki Jana Pawła II „Bóg bogaty w miłosierdzie” – opublikowanej w 1980 r. i „Dzienniczka” Świętej – Siostry Faustyny Kowalskiej.
Właśnie wizerunki tych dwóch, świętych osób spoglądały na przybyłych z obrazów, zawieszonych na ołtarzu roczyńskiej świątyni. Z lewej części nawy głównej swojego dzieła słuchał Jan Kanty Pawluśkiewicz, który szerszej publiczności dał się poznać m.in ze współpracy z Markiem Grechutą. Już wtedy – w czasach sukcesów grupy Anawa, myślał o komponowaniu dużych form muzycznych. Starsi mieszkańcy Gminy Andrychów – oprócz czasów gdy powstawała kompozycja „Dni, których jeszcze nie znamy”, śpiewana przez Marka Grechutę – dobrze pamiętają właśnie tę dziedzinę jego twórczości… wspaniałe wykonanie przed kilkoma laty „Nieszporów Ludźmierskich”, mające miejsce w dawnej hali WSW, z udziałem gwiazd polskiej sceny muzycznej. Nie będziemy przytaczać tutaj biografii i dorobku muzycznego artysty, które byłyby z pewnością świetną bazą do filmu fabularnego.
16 października 2021 r. niewielka, lokalna społeczność Gminy Andrychów spotkała się, aby wysłuchać koncertu „Radość miłosierdzia” w gościnnych – pięknych wizualnie i akustycznie wnętrzach kościoła św. Urbana w Roczynach, w szczególnym dniu. 43 lata temu – 16 października 1978 roku arcybiskup krakowski Karol Wojtyła, jako pierwszy kardynał z Polski, jak również pierwszy po 455 latach biskup Rzymu, nie będący Włochem, został wybrany na Papieża i przybrał imię Jana Pawła II. 16 października to również Dzień Papieża Jana Pawła II – ustanowiony świętem przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Jak odnotowano w uchwale – „w hołdzie największemu autorytetowi XX wieku, człowiekowi, który sięgając do źródeł chrześcijaństwa, uczył nas solidarności, odwagi i pokory”. Warto dodać, że Święty Jan Paweł II jest patronem przed Bogiem Województwa Małopolskiego!
Wydarzenie dofinansowane było ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego, w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca oraz współfinansowane ze środków otrzymanych od Powiatu Wadowickiego.
Organizatorem koncertu była Fundacja QKultura, współorganizatorami byli: Gmina Andrychów, Burmistrz Andrychowa – Tomasz Żak oraz ks. proboszcz Parafii pw. św. Urbana w Roczynach – Ryszard Matuszek. W gronie partnerów koncertu znalazło się Województwo Małopolskie – Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, dzięki któremu koncert można było pokazać na telebimie, TVP3 Kraków oraz Kocierz Hotel&Spa (za pomoc w organizacji szczególne podziękowania otrzymał Stanisław Sordyl). Patronat medialny nad wydarzeniem objęło Radio Kraków.
Słowo wstępne wygłosił Aleksander Gortat. Prowadzący powitał przybyłych, w szczególności Gospodarza – ks. Ryszarda Matuszka – proboszcza Parafii św. Urbana w Roczynach, Posła na Sejm RP – Marka Polaka, Członka Zarządu Województwa Małopolskiego – Marszałek Iwonę Gibas, przedstawicieli samorządu Powiatu Wadowickiego – na czele z Wicestarostą Beatą Smolec, Burmistrza Andrychowa – Tomasza Żaka, radnych Rady Miejskiej Andrychowa, oraz parafian, szczególnie tych, którzy wsparli organizatorów w przygotowaniach do koncertu.
Nie zabrakło również powitań znakomitych gości z Holandii. Organy zainstalowane w kościele zostały sprowadzone z Holandii i przekazane w darze do kościoła św. Urbana w Roczynach z inicjatywy Roba Silvertanda – byłego wiceburmistrza miasta partnerskiego Andrychowa – Landgraaf w Holandii.
Rob Silvertand odwiedził Polskę po raz pierwszy w 1991 roku. Towarzyszył mu jego brat, który był przewodniczącym fundacji „Landrychów”, organizującej pomoc dla mieszkańców Andrychowa i okolic. W lecie 1991 roku Rob wraz z rodziną spędzał wakacje w Rzykach Praciakach, wtedy też poznał swoją przyszłą żonę Bożenę. Jak mówił: „Był to dla mnie najszczęśliwszy dzień w życiu, a z gminy Andrychów wywiozłem do Holandii coś najcenniejszego – właśnie żonę Bożenę”. W 1998 roku Rob Silvertand został zastępcą burmistrza Landgraaf i wtedy współpraca z Andrychowem nabrała tempa, a w 2007 roku miasta te zostały oficjalnymi miastami partnerskimi i niech tak pozostanie – informował prowadzący.
Wraz z Robem Silvertandem na koncert przyjechali: Jan Schrijen – Burmistrz miasta Landgraaf, Stijn Kropmans – Wiceburmistrz miasta Landgraaf, Robert Beckers – Przedstawiciel Fundacji „Landrychów” oraz Ger Zenden – Przedstawiciel Fundacji „Mosty Przyjaźni”.
W imieniu własnym oraz całej wspólnoty parafialnej przybyłych powitał również proboszcz roczyńskiej parafii. Witając wykonawców koncertu oraz kompozytora – Jana Kantego Pawluśkiewicza – dziękował im za podjęcie trudu realizacji tak szczególnego wydarzenia. Proboszcz podziękował również tym, którzy szczególnie przyczynili się do zainicjowania (te podziękowania popłynęły do burmistrza Tomasza Żaka) tak szczególnej oprawy muzycznej, związanej zarówno ze świętem, jak i otrzymanym przez parafię darem.
Nie zabrakło słów od przedstawicieli władz samorządowych Małopolski. Marszałek Iwona Gibas powitała przybyłych, ciesząc się z możliwości uczestnictwa w tak niecodziennym wydarzeniu. Od grudnia 2020 roku to właśnie ona opiekuje się szeroko rozumianą kulturą w Małopolsce. „To, co dzisiaj usłyszymy, poznamy… to właśnie Małopolska Kultura! Bardzo się cieszę, że Małopolska może współfinansować tego rodzaju – szczególne przedsięwzięcia, w szczególności, ciesząc się z możliwości udziału w dofinansowaniu koncertu, będącego uhonorowaniem dzisiejszego – szczególnego dnia – Dnia Papieża Jana Pawła II. Przez pandemię większość planów uczczenia tego święta legła w gruzach, a mieliśmy wielkie plany, by uczcić ten dzień. Niech dzisiejszy koncert w Roczynach – tak blisko Wadowic, będzie darem, który Małopolska ofiaruje Świętemu Janowi Pawłowi II” – mówiła Pani Marszałek, życząc wspaniałych doznań muzyczno-duchowych i dużo zdrowia wszystkim przybyłym.
Po części oficjalnych powitań wysłuchaliśmy improwizacji organowej w wykonaniu Marka Pawełka, który zaprezentował przybyłym moc drzemiącą w niezwykłym darze z holenderskiego Landgraaf.
Drugą częścią – a właściwie głównym wydarzeniem wieczoru – był koncert „Radość Miłosierdzia”. Utwór skomponowany na orkiestrę, chór i solistów przez mistrza Jana Kantego Pawluśkiewicza do słów Leszka Aleksandra Moczulskiego. Jak wspomnieliśmy – było to wykonanie prapremierowe, ponieważ na potrzeby wydarzenia koncert został przez kompozytora opracowany ponownie.
Koncert w obecności mistrza – kompozytora Jana Kantego Pawluśkiewicza – wykonali Ingrida Gápová – sopran, Andrzej Lampert – tenor, Michał Sławecki – kontratenor, Orkiestra Symfoniczna PASSIONART (Przygotowana przez Dawida Kusza) oraz Chór GÓRECKI CHAMBER CHOIR (przygotowany przez Janusza Wierzgacza). Całość prowadziła Maestra Monika Wolińska.
To kolejne tego rodzaju wydarzenie, związane z darem mieszkańców holenderskiego Landgraaf, zainicjowane przez Roba Silvertanda. Przypomnijmy, że kilkanaście lat temu podobna uroczystość, ze znacznie skromniejszą oprawą muzyczną odbyła się w Kościele pw. św. Jana Chrzciciela w Sułkowicach-Bolęcinie (kiedy z inicjatywy Bożeny i Roba Silvertand sprowadzono tam również piękne organy). W jednym z artykułów dokumentujących to wydarzenie na andrychow.pl można było przeczytać:
Organy to wspaniały instrument. Jest jednocześnie „największa wytwórnią” dźwięku, którą stworzył człowiek. Gdyby pokusić się o multipersonifikację, to ten niezwykły instrument można porównać do… kościoła… i to dwojga znaczeń – skomplikowanej budowli przeznaczonej do celów kultu, oraz zgodnie z teologią chrześcijańską – wspólnoty wiernych.
Społeczeństwo jest przecież zbiorem osobowości, które potrafią wydobywać z siebie różne „dźwięki” – czyny, charakteryzujące każdego z nas. Pod wpływem Niewidzialnego Organisty tworzymy jeden, wspólny koncert. Raz – nasza muzyka jest wspaniała, dźwięczna, podniosła, innym razem, w szalone dni wojennych zawieruch – pełna trwogi i fałszywych dźwięków. Zwykle – wydobywamy z siebie dźwięki przeciętne, normalne, ciche – innym razem – dźwięk rozlega się czystym, doniosłym brzmieniem w całej okolicy.
Jako społeczeństwo, potrzebujemy kogoś, kto potrafi wydobyć z nas nie tylko zbiór pojedynczych dźwięków, lecz będzie w stanie połączyć je w jeden wielki, piękny utwór. W każdej dziedzinie życia – za manuałem siada inny muzyk. W sprawach wiary – są to duszpasterze, w sprawach społecznych – politycy. Trzeba mieć nie lada umiejętności, by opanować trudną sztukę gry na takim instrumencie jak społeczność. Często – siadamy, patrząc ze zdziwieniem w ekrany massmediów – zachwyceni grą, którą słyszymy. Innym razem… trudno nam jest zrozumieć dźwięki dochodzące do naszych uszu.
W dziejach naszego świata był tylko jeden Człowiek, który doszedł do ideału tworzonej przez siebie Muzyki. W mroku wszechświata zajaśniała piękna, pełna prawdy Pieśń nad Pieśniami, która potrafiła i nadal potrafi wydobyć z nas najpiękniejsze melodie.
Jarosław Skupień
„Radość Miłosierdzia” – piękny czas, piękne dźwięki, piękne słowa – wypełniła wnętrza roczyńskiego kościoła totalnie. Już od pierwszych dźwięków dało się odczuć niezwykłą siłę, tkwiącą w złożonym, multiwymiarowym, wielowarstwowym brzmieniu. Szkoda, że równocześnie ze śpiewem i warstwą instrumentalną nie docierały do nas dokładnie słowa, mające równie wielką siłę przekazu. Minimalistyczne, pełne prawdy stwierdzenia, otulone szczelnie muzyką, ubogacone pięknem wokalnej interpretacji i akustyką kościelnej nawy – przebijały się z trudem do umysłów słuchaczy w czasie rzeczywistym. Podobnie, jak przy każdym pierwszym odsłuchaniu szczególnych wykonań – warto więc wracać do ich lektury ponownie, odkrywając kolejne, ukryte smaki, delektując się nimi od nowa. Cieszymy się, że koncert został zarejestrowany i będzie można się nim jeszcze spokojnie delektować. Po koncercie nie mogło zabraknąć owacji na stojąco i podziękowań dla artystów, którzy włożyli w wykonanie „Radości Miłosierdzia” nie tylko swój talent, ale i tę część siebie, która ukryta jest wyłącznie dla wybranych.
Współczesny świat przypomina nam credo zawarte w tej „nieziemskiej” kompozycji. Otoczeni setkami dźwięków, obrazów i emocji docierających do nas zewsząd z niewyobrażalną siłą… musimy skupić się na niewielu, naprawdę ważnych, wybranych sentencjach, stanowiących o istocie naszego bytu – prawdach i zasadach, rządzących nami od zawsze. Nie są one krzykliwe, nachalne, trudne do zrozumienia. Wręcz przeciwnie. Pod otoczką wielodźwięku kryje się proste Słowo, to Słowo, które było na początku, przez które wszystko się stało…
Jarosław Skupień
CKiW w Andrychowie
